Χ Ρ Ι Σ Τ Ο Σ Α Ν Ε Σ Τ Η
Α Λ Η Θ Ω Σ Α Ν Ε Σ Τ Η Ο Κ Υ Ρ Ι Ο Σ Μ Α Σ
ΕΑΝ ΘΕΛΕΤΕ
ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ
ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ ΞΕΝΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ
Μελέτη Εἰς τήν Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου,
Τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου
Τῇ Παρασκευῇ τῆς Διακαινησίμου, ἑορτάζομεν τὰ ἐγκαίνια τοῦ ναοῦ τῆς ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν καὶ θεομήτορος, τῆς Ζωηφόρου Πηγῆς, ἔτι δὲ καὶ μνείαν ποιούμεθα τῶν ἐν τούτῳ τελεσθέντων ὑπερφυῶν θαυμάτων παρὰ τῆς Θεομήτορος.
Στίχοι
Μάννα Σιλωάμ, καὶ Στοὰν Σολομῶντος
Πηγὴν Κόρη σὴν ἐμφανῶς πᾶς τις βλέπει.
Ταῖς τῆς σῆς Μητρὸς πρεσβείαις, Χριστε ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς.
Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι, προσκυνήσωμεν Ἅγιον, Κύριον, Ἰησοῦν τὸν μόνον ἀναμάρτητον. Τὸν Σταυρόν σου, Χριστέ, προσκυνοῦμεν, καὶ τὴν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν ὑμνοῦμεν καὶ δοξάζομεν. Σὺ γὰρ εἶ Θεὸς ἡμῶν, ἐκτός σου ἄλλον οὐκ οἴδαμεν, τὸ ὄνομά σου ὀνομάζομεν. Δεῦτε πάντες οἱ πιστοί, προσκυνήσωμεν τὴν τοῦ Χριστοῦ ἁγίαν Ἀνάστασιν· ἰδοὺ γὰρ ἦλθε διὰ τοῦ Σταυροῦ, χαρὰ ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ. Διὰ παντὸς εὐλογοῦντες τὸν Κύριον, ὑμνοῦμεν τὴν Ἀνάστασιν αὐτοῦ· Σταυρὸν γὰρ ὑπομείνας δι’ ἡμᾶς, θανάτῳ θάνατον ὤλεσεν. γ’
Ἀναστὰς ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τοῦ τάφου καθὼς προεῖπεν, ἔδωκεν ἡμῖν τὴν αἰώνιον ζωὴν καὶ μέγα ἔλεος. γ’.
Στιχηρὰ τοῦ Πάσχα μετὰ τῶν Στίχων αὐτῶν.
Ἦχος πλ. α’
Στίχ. Ἀναστήτω ὁ Θεός, καὶ διασκορπισθήτωσαν οἱ ἐχθροὶ αὐτοῦ, καὶ φυγέτωσαν ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ οἱ μισοῦντες αὐτόν.
Πάσχα ἱερὸν ἡμῖν σήμερον ἀναδέδεικται, Πάσχα καινόν, Ἅγιον, Πάσχα μυστικόν, Πάσχα πανσεβάσμιον, Πάσχα Χριστὸς ὁ λυτρωτής, Πάσχα ἄμωμον, Πάσχα μέγα, Πάσχα τῶν πιστῶν, Πάσχα, τὸ πύλας ἡμῖν τοῦ Παραδείσου ἀνοῖξαν, Πάσχα, πάντας ἁγιάζον πιστούς.
Στίχ. Ὡς ἐκλείπει καπνός, ἐκλιπέτωσαν, ὡς τήκεται κηρὸς ἀπὸ προσώπου πυρός.
Δεῦτε ἀπὸ θέας Γυναῖκες εὐαγγελίστριαι, καὶ τῇ Σιὼν εἴπατε· Δέχου παρ΄ ἡμῶν χαρᾶς εὐαγγέλια, τῆς Ἀναστάσεως Χριστοῦ, τέρπου, χόρευε, καὶ ἀγάλλου Ἱερουσαλήμ, τὸν Βασιλέα Χριστόν, θεασαμένη ἐκ τοῦ μνήματος, ὡς νυμφίον προερχόμενον.
Στίχ. Οὕτως ἀπολοῦνται οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ. καὶ οἱ δίκαιοι εὐφρανθήτωσαν.
Αἱ Μυροφόροι γυναῖκες, ὄρθρου βαθέος, ἐπιστᾶσαι πρὸς τὸ μνῆμα τοῦ Ζωοδότου, εὗρον Ἄγγελον, ἐπὶ τὸν λίθον καθήμενον, καὶ αὐτὸς προσφθεγξάμενος, αὐταῖς οὕτως ἔλεγε· Τί ζητεῖτε τὸν ζῶντα μετὰ τῶν νεκρῶν; τί θρηνεῖτε τὸν ἄφθαρτον ὡς ἐν φθορᾷ; ἀπελθοῦσαι κηρύξατε, τοῖς αὐτοῦ Μαθηταῖς.
Στίχ. Αὕτη ἡ ἡμέρα, ἣν ἐποίησεν ὁ Κύριος, ἀγαλλιασώμεθα, καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ.
Πάσχα τὸ τερπνόν, Πάσχα Κυρίου, Πάσχα, Πάσχα πανσεβάσμιον ἡμῖν ἀνέτειλε, Πάσχα, ἐν χαρᾷ ἀλλήλους περιπτυξώμεθα, ὦ Πάσχα λύτρον λύπης· καὶ γὰρ ἐκ τάφου σήμερον ὥσπερ ἐκ παστοῦ, ἐκλάμψας Χριστός, τὰ Γύναια χαρᾶς ἔπλησε λέγων· Κηρύξατε Ἀποστόλοις.
Δόξα… Καὶ νῦν… Ἦχος πλ. α’
Ἀναστάσεως ἡμέρα, καὶ λαμπρυνθῶμεν τῇ πανηγύρει, καὶ ἀλλήλους περιπτυξώμεθα. Εἴπωμεν ἀδελφοί, καὶ τοῖς μισοῦσιν ἡμᾶς· Συγχωρήσωμεν πάντα τῇ Ἀναστάσει, καὶ οὕτω βοήσωμεν·Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας, καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι, ζωὴν χαρισάμενος.
Ζωοδόχος Πηγή – Ι.Ν. Ζωοδόχου Πηγής, Λαρίσης
ΕΑΝ ΘΕΛΕΤΕ
ΕΠΙΣΚΕΘΦΕΙΤΕ
ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ ΞΕΝΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ
“ΟΙ ΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΟΙ ΟΙΚΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΖΩΟΔΟΧΟΝ ΠΗΓΗΝ”
ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΓΙΑΝ ΘΕΟΤΟΚΟΝ ΤΗΝ «ΖΩΟΔΟΧΟΝ ΠΗΓΗΝ»
Ποίημα Γερασίμου Μ. Μικραγιαννανίτου
Ἐκκλησιαστικο Μουσεῖο Ι.Μ. Ἀλεξανδρουπόλεως (17ος αἰώνας)
ΛΟΓΟΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ Τῌ ΠΑΡΑΣΚΕΥῌ ΤΗΣ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΙΜΟΥ
Το θαύμα της Ζωοδόχου Πηγής στην Πάρο τον Ιούλιο του 1944
Παναγία ἡ Ζωοδόχος Πηγή
Ζωοδόχος Πηγή – Φορητή εικόνα, έργο του εργαστηρίου του Αγιορείτου Ιερομονάχου Παρθενίου του Σκούρτου του εξ Αγράφων. Μελένικο Βουλγαρίας
Μάννα, Σιλωάμ, καὶ Στοὰν Σολομῶντος,
Πηγὴν Κόρη σήν, ἐμφανῶς πᾶς τις βλέπει.
Με το όνομα Ζωοδόχος Πηγή του Μπαλουκλί ή Παναγία η Μπαλουκλιώτισσα φέρεται ιερό χριστιανικό αγίασμα που βρίσκεται στη Κωνσταντινούπολη έξω από τη δυτική πύλη της Σηλυβρίας, όπου υπήρχαν τα λεγόμενα “παλάτια των πηγών” στα οποία οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες παραθέριζαν την Άνοιξη. Πήρε την ονομασία του από το τουρκικό όνομα Balık (= ψάρι) και περιλαμβάνει το μοναστήρι, την εκκλησία και το αγίασμα.
Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής-Νάξος
Για την αποκάλυψη του Αγιάσματος υπάρχουν δυο εκδοχές:
α) Η πρώτη, που εξιστορεί ο Νικηφόρος Κάλλιστος αναφέρει ότι: Ο μετέπειτα Αυτοκράτορας Λέων ο Θράξ ή Λέων ο Μέγας (457 – 474 μ.Χ.), όταν ερχόταν ως απλός στρατιώτης στην Κωνσταντινούπολη, συνάντησε στη Χρυσή Πύλη έναν τυφλό που του ζήτησε νερό. Ψάχνοντας γιά νερό, μιά φωνή του υπέδειξε την πηγή. Πίνοντας ο τυφλός και ερχόμενο το λασπώδες νερό στα μάτια του θεραπεύτηκε. Όταν αργότερα έγινε Αυτοκράτορας, του είπε η προφητική φωνή, πως θα έπρεπε να χτίσει δίπλα στην πηγή μια Εκκλησία. Πράγματι ο Λέων έκτισε μια μεγαλοπρεπή εκκλησία προς τιμή της Θεοτόκου στο χώρο εκείνο, τον οποίο και ονόμασε «Πηγή». Ο Κάλλιστος περιγράφει τη μεγάλη αυτή Εκκλησία με πολλές λεπτομέρειες, αν και η περιγραφή ταιριάζει περισσότερο στό οικοδόμημα του Ιουστινιανού. Ιστορικά πάντως είναι εξακριβωμένο, ότι το 536 μ.Χ. στη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως, υπό τον Πατριάρχη Μηνά 536 – 552 μ.Χ.), λαμβάνει μέρος και ο Ζήνων, ηγούμενος «του Οίκου της αγίας ενδόξου Παρθένου και Θεοτόκου Μαρίας εν τη Πηγή».
Ζωοδόχος Πηγή – Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής ΒΑΡΕΙΑΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ
β) Η δεύτερη, που εξιστορεί ο ιστορικός Προκόπιος, τοποθετείται στις αρχές του 6ου αιώνα και αναφέρεται στον Ιουστινιανό. Ο Ιουστινιανός κυνηγούσε σ’ ένα θαυμάσιο τοπίο με πολύ πράσινο, νερά καί δένδρα. Εκεί, σαν σε όραμα, είδε ένα μικρό παρεκκλήσι, πλήθος λαού και έναν ιερέα μπροστά σέ μιά πηγή. «Είναι η πηγή των θαυμάτων» του είπαν. Και έχτισε εκεί μοναστήρι με υλικά που περίσσεψαν από την Αγιά Σοφιά. Ο Ι. Κεδρηνός αναφέρει ότι χτίστηκε το 560 μ.Χ.
Ζωοδόχος Πηγή – Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής ΒΑΡΕΙΑΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ
Χρονοδιάγραμμα κυριοτέρων γεγονότων και συμβάντων
626 μ.Χ.
Επιδρομή των Αβάρων, αλλά οι βυζαντινοί σώζουν το ιερό αγίασμα.
790 μ.Χ.
Ο Ψευδο-κωδινός αναφέρει ότι η αυτοκράτειρα Ειρήνη επισκεύασε την εκκλησία, που ειχε πάθει μεγάλη καταστροφή από σεισμό.
869 μ.Χ.
Νέα επισκευή, ύστερα από νέο σεισμό, από τον Βασίλειο Α’ τον Μακεδόνα (867 – 886 μ.Χ.) κατα πληροφορία του Νικηφόρου Καλλίστου.
924 μ.Χ.
Σε επιδρομή των Βουλγάρων ο Συμεών καίει την εκκλησία, αλλά αναστηλώνεται αμέσως αφού το 927 μ.Χ. έγιναν εκεί οι γάμοι του ηγεμόνος των Ρώσων Πέτρου με τη Μαρία, εγγονή του Ρωμανού Λεκαπηνού.
966 μ.Χ.
Έχει διασωθεί η περιγραφή μιας επίσημης τελετής στη γιορτή της Αναλήψεως, στην οποία έλαβε μέρος ο Νικηφόρος Φωκάς (963 – 969 μ.Χ.) με όλη την αυλή. Η πομπή έφτανε με πλοίο και από τη Χρυσή Πύλη συνέχιζε με άλογα. Το συγκεντρωμένο πλήθος ζητωκραύγαζε και προσέφερε λουλούδια και σταυρούς. Όταν εμφανιζόταν ο αυτοκράτωρ ο Πατριάρχης τον ασπαζόταν και στη συνέχεια έμπαιναν μαζί στο ναό, όπου στο χώρο του ιερού είχε στηθεί εξέδρα, απ᾽ όπου ο αυτοκράτωρ παρακολουθούσε τη λειτουργία. Στο τέλος της γιορτής ο αυτοκράτωρ καλούσε τον Πατριάρχη σε επίσημο τραπέζι.
1078 μ.Χ.
Η μονή της Πηγής θεωρείται τόπος εξορίας, αφού εκεί απομονώνεται ο Γεώργιος Μονομάχος.
1084 μ.Χ.
Ο Αλέξιος Α’ Κομνηνὸς (1081 – 1118 μ.Χ.) περιόρισε τον φιλόσοφο Ιωάννη Ιταλό στη μονή της Πηγής για να καταπαύση ο αναβρασμός που είχε δημιουργηθεί από τις ιδέες του.
1204 – 1261 μ.Χ.
Το ιερό της Πηγής περιέρχεται στους Λατίνους.
1328 μ.Χ.
Ο νεαρός Ανδρόνικος Γ’ ο Παλαιολόγος (1328 – 1341 μ.Χ.) χρησιμοποιεί τη μονή ως ορμητήριο πριν καταλάβει την Κωνσταντινούπολη.
1330 μ.Χ.
Ο Ανδρόνικος Γ’, που βρίσκεται ετοιμοθάνατος στο Διδυμότειχο, πίνει νερό από το αγίασμα της Πηγής που του έφεραν και γιατρεύεται.
1341 μ.Χ.
Ιερέας της Πηγής, ονόματι Γεώργιος, είναι μάρτυρας σε νοταριακή πράξη.
1347 μ.Χ.
Η Ελένη, κόρη του Ιωάννου Καντακουζηνού, παρουσιάζεται στο μέλλοντα σύζυγό της Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγο (1341 – 1391 μ.Χ.) ντυμένη με την επίσημη ενδυμασία της αυτοκράτειρας, μέσα στον ιερό χώρο της Πηγής. Σύμφωνά με παλαιό έθιμο η μέλλουσα αυτοκράτειρα όταν έφθανε στην Πόλη από τα μέρη της ξηράς έπρεπε να συναντηθεί με τον αυτοκράτορα στην Πηγή.
1422 μ.Χ.
Κατα τη διάρκεια της πολιορκίας της Κωνσταντινουπόλεως ο σουλτάνος Μουράτ Β’ εγκαταστάθηκε μέσα στην εκκλησία.
1547 μ.Χ.
Ο Pierre Gylles σημειώνει το 1547 μ.Χ. ότι η εκκλησία δεν υπάρχει πια, αλλά οι ασθενείς εξακολουθούν να επισκέπτονται την Πηγή.
1727 μ.Χ.
Ο μητροπολίτης Δέρκων Νικόδημος έχτισε ναΐσκο και ανανέωσε τη λατρεία. Οι Αρμένιοι ζητούσαν συμμετοχή στο ιερό της Πηγής, αλλά η μεγάλη παράδοση και τα σουλτανικά φιρμάνια αναγνώριζαν την κυριότητα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
1825 μ.Χ.
Καταστροφή της πηγής από τους γενίτσαρους.
1827 μ.Χ.
Ανεύρεση της Ιεράς εικόνας της Θεοτόκου εικονιζόμενη υπέρ της Ζωοδόχου Πηγής.
1833 μ.Χ.
Ο πατριάρχης Κωνστάντιος Α’ (1830 – 1834 μ.Χ.), με άδεια του σουλτάνου, έχτισε τη σημερινή εκκλησία, της οποίας τα εγκαίνια έγιναν το 1835 μ.Χ. Σήμερα, εκτός από τη μεγάλη εκκλησία, λατρευτικό κέντρο του μεγάλου κτιριακού συγκροτήματος αποτελεί ο υπόγειος ναός της Ζωοδόχου Πηγής, όπου η δεξαμένη με το αγίασμα και τα ψάρια.
Γράφοντας τον 14ο αι. μ.Χ. για το αγίασμα της Πηγής ο Νικηφόρος Κάλλιστος παραθέτει, από διάφορες πηγές, ένα κατάλογο 63 θαυμάτων, από τα οποία τα 15 φθάνουν ως την εποχή του.
ΕΑΝ ΘΕΛΕΤΕ
ΕΠΙΣΚΕΘΦΕΙΤΕ
ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΕΣ ΞΕΝΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ
Το δε αγίασμα βρίσκεται στον υπόγειο Ναό και αποτελείται από μαρμαρόκτιστη πηγή, το νερό της οποίας θεωρείται αγιασμένο. Απ’ εδώ διαδόθηκε ο τύπος της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο. Είναι αξιοσημείωτο ότι ψηφιδωτή παράσταση της εικόνας σώζεται στον εσωνάρθηκα της Μονής της Χώρας.
Σήμερα στην αυλή της Ζωοδόχου Πηγής βρίσκονται οι τάφοι των Οικουμενικών Πατριαρχών.
Σε ανάμνηση των εγκαινίων του Ναού από τον Αυτοκράτορα Λέοντα η Εκκλησία καθιέρωσε την κατ΄ έτος εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, την Παρασκευή της Διακαινήσίμου Εβδομάδας.
Ο Ναός αυτός έμεινε γνωστός στην ιστορία ως το αγίασμα του «Μπαλουκλί». «Μπαλούκ» στα τουρκικά σημαίνει ψάρι και η παράδοση μας λέει πως εκεί δίπλα στο αγίασμα, στις 23 Μαΐου 1453 μ.Χ. ένας καλόγερος τηγάνιζε ψάρια, όταν κάποιος του έφερε την είδηση πως πήραν την Πόλη οι Τούρκοι. Ο καλόγερος απάντησε πως μόνο αν τα ψάρια που τηγάνιζε έφευγαν απ΄ το τηγάνι και έπεφταν μέσα στο αγίασμα θα πίστευε ότι έγινε κάτι τέτοιο. Και πραγματικά τα ψάρια ζωντάνεψαν και έπεσαν μέσα στην πηγή του αγιάσματος. Μέχρι σήμερα δε, μέσα στην δεξαμενή της Ζωοδόχου Πηγής διατηρούνται επτά ψάρια και μάλιστα σαν να είναι μισοτηγανισμένα απ΄ την μια πλευρά.
Το Μπαλουκλί (Τα ψάρια της Ζωοδόχου Πηγής),
ποίημα του Γεώργιου Βιζυηνού
Σαράντα μέρες πολεμά ο Μωχαμέτ να πάρη
την Πόλη την μεγάλη.
Σαράντα μέρες έκαμεν ο ‘γούμενος το ψάρι
στα χείλη του να βάλη.
Απ’ τες σαράντα κι ύστερα, πεθύμησε να φάγη
τηγανισμένο ψάρι.
– Αν μας φυλάγ’ η Παναγιά καθώς μας’ε φυλάγει,
την Πόλη ποιος θα πάρη;
Ρίχτει τα δίχτυα στον γιαλό, τρία ψαράκια πιάνει,
– Θεός να τα βλογήση!
Το λάδι βάλλει στην φωτιά μες στ’ αργυρό τηγάνι,
για να τα τηγανίση.
Τα τηγανίζ’ από την μια, και πά’ να τα γυρίση
κι από το άλλο μέρος.
Ο παραγιός του βιαστικά πετά να του μιλήση,
και τάχασεν ο γέρος!
– Μην τηγανίζης, γέροντα, και μόσχισε το ψάρι
στην Πόλη την μεγάλη!
Την Πόλη την εξακουστή οι Τούρκοι έχουν πάρει,
μας κόβουν το κεφάλι!
– Στην Πόλη Τούρκου δεν πατούν κι Αγαρηνού ποδάρια!
Με φαίνεται σαν ψεύμα!
Μ’ αν είν’ αλήθεια το κακό, να σηκωθούν τα ψάρια
να πέσουν μες στο ρεύμα!
Ακόμ’ ο λόγος βάσταγε, τα ψάρι’ απ’ το τηγάνι,
την μια μεριά ψημένα,
πηδήξανε κι επέσανε στης λίμνης την λεκάνη,
γερά, ζωντανεμένα.
Ακόμ’ ώς τώρα πλέουνε, κόκκιν’ από το μέρος,
όπου τα είχε ψήσει.
Φυλάγουν το Βυζάντιο ν’ αναστηθή κι ο γέρος
να τ’ αποτηγανίση.
Το 1835 κατόπιν “καθ΄ ύπνου υπόδειξης”, κατοίκου του χωριού Κόρωνος Νάξου και μετά από επανάληψη δεύτερης έρευνας επίσης ομοίας υπόδειξης στη θέση Αργοκοίλι βρέθηκαν τελικά δύο παλαιές βυζαντινές εικόνες της Παναγίας εκ των οποίων η μία παρουσίαζε την Παναγία επί της Ζωοδόχου Πηγής. Οι δύο αυτές εικόνες μεταφέρθηκαν αρχικά στο χωριό Κόρωνος και από εκεί στη Μητρόπολη Παροναξίας. Τον επόμενο χρόνο, και ανήμερα της εύρεσης, εμφανίσθηκε αγίασμα σε επιφάνειο φρεάτιο μπροστά σε αντικρινό βράχο, από το σημείο εκείνο της εύρεσης.
Ζωοδόχος Πηγή – Αντίγραφο του ανευρεθέντος εικονίσματος
Παναγία Αργοκοιλιώτισσα Νάξος
Ἀπολυτίκιον
Ήχος α’.
Ο ναός σου Θεοτόκε ανεδείχθη παράδεισος, ως ποταμούς αειζώους αναβλύζων ιάματα ώ προσερχόμενοι πιστώς, ως Ζωοδόχου εκ Πηγής, ρώσιν αντλούμεν, και ζωήν την αιώνιον, πρεσβεύεις γαρ συ τω εκ σου τεχθέντι, Σωτήρι Χριστώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Ζωοδόχος Πηγή – Ἳερός Ναός Παναγίας Γαλάτιστας Πολυγύρου Χαλκιδικῆς
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. ἀ’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Η αναβλύζουσα Θειον ύδωρ αθάνατον, η προχέουσα ρείθρα ζωής αέναα· τοις προστρέχουσι πιστώς τη Ζωοδόχο σου Πηγή και ταύτα αρυoμένοι, βραβεύεις νυν τε παρθένε ρώσιν και θεραπείαν, και συμφορών απολύτρωσιν.
Ζωοδὀχος Πηγή – Ἱερός ναός Ζωοδόχου Πηγῆς Μονοπωλάτα Κεφαλλονιᾶς
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ΄. Τῇ Ὑπερμάχῳ.
Ἐξ ἀκενώτου σου Πηγῆς Θεοχαρίτωτε, ἐπιβραβεύεις μοι πηγάζουσα τὰ νάματα, ἀενάως τῆς σῆς χάριτος ὑπὲρ λόγον· τὸν γὰρ Λόγον ὡς τεκοῦσα ὑπὲρ ἔννοιαν, ἱκετεύω σε δροσίζειν με σῇ χάριτι, ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε ὕδωρ σωτήριον.
Μεγαλυνάριον
Ύδωρ το ζωήρυτον της Πηγής, μάννα το προχέον, τον αθάνατον δροσισμόν το νέκταρ το Θείον την ξένην άμβροσίαν το μέλι το εκ πέτρας, πίστει τιμήσωμεν.
Άγιος Μάρκος
ο Απόστολος και Ευαγγελιστής
Άγιος Μάρκος ο Απόστολος και Ευαγγελιστής (Tετραευάγγελο) – β’ μισό 12ου αι. μ.Χ. –
Mονή Διονυσίου, Άγιον Όρος
Σύροντες εἰς γὴν Μᾶρκον οἱ μιαιφόνοι,
Πρὸς οὐρανοὺς πέμποντες αὐτὸν ἠγνόουν.
Εἰκάδι πέμπτῃ Μᾶρκον ἑνὶ χθονὶ ἄφρονες εἷλκον.
Βιογραφία
Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Μάρκος ήταν ανεψιός του Αποστόλου Βαρνάβα και η μητέρα του ονομαζόταν Μαρία. Η καταγωγή του ήταν μάλλον από την Κύπρο, αργότερα όμως εγκαταστάθηκε στα Ιεροσόλυμα. Το ιουδαϊκό όνομα του ευαγγελιστού ήταν Ιωάννης. Μάρκος ήταν το Ρωμαϊκό του επώνυμο, που πήρε κατά τη συνήθεια που υπήρχε τότε. Και μ’ αυτό έμεινε γνωστός στον χριστιανικό κόσμο
Ο Μάρκος από πολύ νωρίς μπήκε στην υπηρεσία της Εκκλησίας, συνοδεύοντας το θείο του Βαρνάβα και τον Απ. Παύλο στις διάφορες περιοδείες τους. Επίσης, εργάσθηκε για πολύ καιρό κοντά στον Απ. Πέτρο. Κατά την παράδοση, ο Μάρκος κήρυξε το Ευαγγέλιο στην Αίγυπτο, τη Λιβύη, τη Βαρβαρία, και είχε χρηματίσει πρώτος επίσκοπος Αλεξανδρείας. Ο ευαγγελιστής Μάρκος πιστεύεται ακόμη ότι είναι εκείνος ο νεανίσκος, που, όπως αναφέρει ο ίδιος στο Ευαγγέλιο του (Μαρ. ιδ’, 51-52), ακολούθησε τον Ιησού μετά τον Μυστικό Δείπνο στον κήπο της Γεθσημανής τυλιγμένος σ’ ένα σινδόνι, Μετά τη σύλληψη του θείου Διδασκάλου οι υπηρέτες όρμισαν και προς αυτόν. Μα ο νεανίσκος, για να γλιτώσει, αφήκε το σινδόνι κι έφυγε γυμνός.
Για τον τρόπο του θανάτου του οι γνώμες διίστανται. Η μία αναφέρει ότι πέθανε ειρηνικά στην Αλεξάνδρεια, ενώ η άλλη, ότι πέθανε δια λιθοβολισμού από τους ειδωλολάτρες. Σύμφωνα με την δεύτερη εκδοχή, ο Απόστολος Μάρκος, κάποια μέρα που κήρυττε, τον άρπαξαν οι εχθροί της πίστεως, οι εθνικοί κι οι ειδωλολάτρες, κι αφού τον έδεσαν με σχοινιά, τον έσυραν στους δρόμους της Αλεξανδρείας, όπου και πέθανε από τα τραύματα του στις πέτρες. Το άγιο λείψανο του το περιμάζεψαν με πόνο οι χριστιανοί και το έθαψαν σ’ ένα γειτονικό χωριό.
Άγιος Μάρκος ο Απόστολος και Ευαγγελιστής – γύρω στα 1170-1180 μ.Χ. –
Mονή Bατοπαιδίου, Άγιον Όρος
Το σπουδαίο είναι ότι ο Μακρός έγραψε το δεύτερο κατά σειρά στην Καινή Διαθήκη Ευαγγέλιο περί το 65 μ.Χ. και είναι και το συντομότερο από τα τέσσερα κι είναι γνωστό σαν το Ευαγγέλιο των θαυμάτων του Ιησού. Μέσα σ’ αυτό ο ιερός ευαγγελιστής, παρόλο που δεν ήταν από τον κύκλο των δώδεκα αποστόλων, έχει περιλάβει αρκετά από τα γεγονότα της ζωής του Κυρίου μας. Ολίγα από τη διδασκαλία Του, τα θαύματα Του, τα Πάθη και την Ανάσταση Του. Παραλείπει την επί του όρους Ομιλία και τις πιο πολλές από τις μακρές ομιλίες του Ιησού Χριστού. Πιο πολύ ο ευαγγελιστής διηγείται αυτά που έκανε ο θείος Διδάσκαλος κι όχι αυτά που είπε. Και τούτο, γιατί κύριος σκοπός της συγγραφής του ήταν με την έκθεση αυτή των θαυμάτων να αποδείξει τη θεϊκή του Ιησού καταγωγή και τη δύναμη Του, ιδιαίτερα δια των θαυμάτων. Γι΄ αυτό και οι αγιογράφοι τοποθετούν δίπλα στον ευαγγελιστή Μάρκο ένα λιοντάρι, που είναι σύμβολο της δύναμης.
Κατά τον 9ο αιώνα έμποροι Ενετοί μετέφεραν τα άγια λείψανα στη Βενετία και τα τοποθέτησαν σ’ ένα πολύ μεγάλο και ωραιότατο ναό, που έκτισαν προς τιμή του.
Мощи святого апостола Марка.
Храм св. апостола Марка. Венеция. Язычники хотели сжечь тело святого апостола. Но когда развели костер, все померкло, раздался гром и произошло землетрясение. Язычники в страхе разбежались, а христиане взяли тело святого апостола и погребли его в каменной гробнице. Это было 4 апреля 63 года. Память его Церковь празднует 25 апреля.
В 310 году над мощами святого апостола Марка была построена церковь. В 828 году, когда в Египте установилась власть арабов-магометан и Христианскую Церковь теснили иноверные, мощи святого перенесли в Венецию и поставили в храме его имени. Эти Мощи привезли из Александрии в Венецию венецианские купцы Буоно и Рустико. При таможенном досмотре венецианцам пришлось прибегнуть к хитрости. Они положили мощи апостола Марка в корзину и завалили свиными тушами. Мусульмане брезгуют даже прикасаться к свинине, так что этот груз не стали досматривать тщательно. Мощи были спасены. Мощи св. апостола Марка в храме св. апостола Марка. Венеция. Принесение мощей в Венецию стало национальным праздником. Началось строительство храма, который был закончен в 832 году. Пожар 976 года повредил базилику. Ее отреставрировали, но потом разобрали. В 1063 году началось возведение византийского храма апостола Марка. Строительство продолжалось 30 лет.
В настоящее время собор является действующим храмом. Будничные богослужения проводятся в капелле святого Исидора. Кроме мощей апостола Марка среди реликвий базилики выделяется глава апостола Иакова Младшего, мощи мученика Исидора и образ Богородицы “Никопея”, что делает её центром христианского паломничества.
Наверх
Τα λείψανα του Αγίου Μάρκου του Αποστόλου.
(μετάφραση google)
Ναός Αποστόλου Μάρκου. Βενετία. Οι ειδωλολάτρες ήθελαν να κάψουν το σώμα του αγίου αποστόλου. Αλλά όταν άναψε μια φωτιά, όλα τα ξεθωριασμένα, υπήρξε κεραυνός και ένας σεισμός. Οι ειδωλολάτρες κατέφυγαν στην τρομοκρατία, και οι Χριστιανοί πήραν το σώμα του Αγίου Αποστόλου και το έθαψαν σε ένα πέτρινο τάφο. Ήταν 4 του Απριλίου 63 μ.Χ.. Η μνήμη του η Εκκλησία εορτάζει στις 25 Απριλίου.
Κατά το έτος 310 μ.Χ. του λειψάνου του Αγίου Μάρκου η εκκλησία του Αποστόλου χτίστηκε. Κατά το έτος 828 μ.Χ., όταν η Αίγυπτος κυβερνήθηκε από τους Άραβες, τά λείψανα του αγίου μεταφέρθηκαν στη Βενετία και τοποθετήθηκαν στο όνομα της εκκλησίας. Αυτά τα λείψανα μεταφέρθηκαν από την Αλεξάνδρεια στη Βενετία από Βενετούς εμπόρους Buono και Rustico. Στο τελωνειακό έλεγχο οι Ενετοί αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε τεχνάσματα. Βάζουν τα λείψανα του Αγίου Μάρκου στο καλάθι και συσσωρεύονται πτώματα χοιρινό κρέας. Μουσουλμάνοι περιφρόνησαν να αγγίξουν ακόμα και το χοιρινό κρέας, έτσι ώστε το φορτίο δεν εξετάσθηκε προσεκτικά. Τα λείψανα σώθηκαν.. Φέρνοντας τα λείψανα στη Βενετία έγινε μια εθνική εορτή. Η κατασκευή του ναού, η οποία ολοκληρώθηκε το 832 μ.Χ.. Η φωτιά κατέστρεψε το 976 μ.Χ.την παλιά Βασιλική. Αποκαταστάθηκε, αλλά στη συνέχεια διαλύθηκε. Το 1063 μ.Χ. άρχισε η κατασκευή ενός βυζαντινού ναού του Αγίου Μάρκου. Η κατασκευή διήρκεσε 30 χρόνια.
Επί του παρόντος, ο Καθεδρικός Ναός είναι ένας ενεργός ναός. Καθημερινά λειτουργεί το παρεκκλήσι του Αγίου Ισιδώρου.
Άγιος Μάρκος ο Απόστολος και Ευαγγελιστής (Eυαγγέλιο) –
1337 μ.Χ., 1360 μ.Χ.
– Mονή Xιλανδαρίου, Άγιον Όρος
Ап. Марк. Миниатюра Евангелия. Византия. 950 г.
Иверский монастырь. Афон.
Απόστολος Μἀρκος. Μικρογραφία (Μινιατούρα) τού έτους 950 μ.Χ.. Βυζάντιο. σε Ευαγγέλιοστην Ιερά Μονή Ιβήρων. Άγιον Όρος
Άγιος Μάρκος ο Απόστολος και Ευαγγελιστής (Kαινή Διαθήκη, Λόγοι, Διάφορα) –
12ος αι. μ.Χ. – Mονή Παντοκράτορος, Άγιον Όρος
Миниатюра из Евангелия cod. 204. Византия. Конец X – начало XI века. Монастырь св. Екатерины. Синай.
Μικρογραφία από το Ευαγγέλιο κωδ. 204. Βυζάντιο. Τέλος 10ου – η αρχή τού 11ου αιώνα μ.Χ. στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης . Σινά. Αίγυπτος
Деисус со свв. Евангелистами (фрагмент). Миниатюра. Византия. XII в. Монастырь св. Екатерины на Синае.
Δέηση με τους Αγίους Ευαγγελιστές. Μικρογραφία (Μινιατούρα) βυζαντινή τού 11ου αιώνα μ.Χ. στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. Αἰγυπτος
Ап. Марк. Миниатюра. Византия.
Απόστολος Μἀρκος. Μικρογραφία (Μινιατούρα). Βυζάντιο.
Ап. Марк. Миниатюра Евангелия. Византия. XI в. Афины.
Απόστολος Μἀρκος. Μικρογραφία (Μινιατούρα) από βυζαντινό Ευαγγέλιο
τού 11ου αιώνα μ.Χ.. Αθήνα
Ап. Марк. Миниатюра Евангелия (фрагмент).
Византия. 1133 г. Афины.
Απόστολος Μἀρκος. Μικρογραφία (Μινιατούρα) από βυζαντινό Ευαγγέλιο
τού έτους 1133 μ.Χ.. Αθήνα
Ап. Марк. Икона. Византия. XIV в.
Απόστολος Μάρκος. Βυζαντινή Εικόνα τού 14ου αιώνα μ.Χ.
Мозаика Киевского Собора Святой Софии XI в.
Μωσαϊκό τού 11ου αιώνα μ.Χ. στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αγίας Σοφίας
στο Κίεβο. Ουκρανία
Марк Евангелист, ап. (25 апреля)
Менологий 24 – 27 апреля; Византия. Греция; XIV в.; памятник: Византийский менологий (Byzantine illumination Menologion); 10 x 13 см.; местонахождение: Англия. Оксфорд. Бодлеанская Библиотека (Bodleian Library)
Άγιος Μάρκος ο Απόστολος και Ευαγγελιστής
Βυζαντινό Μηνολόγιο τού Απριλίου (24 – 27) τού 14ου αιώνα μ.Χ. και ευρίσκεται Αγγλία. Βιβλιοθήκη Bodleian στην Οξφόρδη. Αγγλία
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τοῦ Πέτρου συνέκδημος, καὶ κοινωνὸς ἱερός, τοῦ Λόγου διάκονος, καὶ ὑποφήτης σοφός, ἐδείχθης Ἀπόστολε, ὅθεν τὸ τοῦ Σωτῆρος, Εὐαγγέλιον θεῖον, Μᾶρκε διαχαράττεις, ὡς οὐράνιος μύστης, διὸ Εὐαγγελιστὰ σέ, πόθω γεραίρομεν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’.
Ἀπόστολε ἅγιε καὶ Εὐαγγελιστά Μάρκε, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.
Βυζαντινό καί Χριστιανικο Μουσεῖο (1875-1910)
Σε αυτό το έργο ο ζωγράφος ακολουθεί τις αρχές της ναζαρηνής ζωγραφικής για την απόδοση του ευαγγελιστή.
Минея – Апрель (фрагмент). Икона. Русь. Начало XVII в. Церковно-Археологический Кабинет Московской Духовной Академии.
Μηναῖο -Απρίλιος (τεμάχιο). Εἰκονίδιο στίς ἀρχές τοῦ 17ου αἰώνα μ.Χ. στήν Ἐκκλησία καί τό Αρχαιολογικό Μουσεῖο τῆς Θεολογικῆς Ἀκαδημίας τῆς Μόσχας
Κοντάκιον
Ἦχος β. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Ἐξ ὕψους λαβών, τὴν χάριν τὴν τοῦ Πνεύματος, ῥητόρων πλοκάς, διέλυσας Ἀπόστολε, καί τά ἔθνη ἅπαντα, σαγηνεύσας, Μᾶρκε ἀοίδιμε, τῷ Δεσπότῃ προσήγαγες, τό θεῖον κηρύξας Εὐαγγέλιον.
Μεγαλυνάριον
Πέτρω τω Θεόπτη μαθητευθείς, των υπερκοσμίων, εχρημάτισας μιμητής· όθεν του Σωτήρος, ημίν ευηγγελίσω, ώ Μάρκε θεηγόρε, την συγκατάβασιν.
Δωρεά λειψάνου του Ευαγγελιστού Μάρκου
στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας
Δωρεά λειψάνου του Ευαγγελιστού Μάρκου στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας http://leipsanothiki.blogspot.be/
Ένα από τα σπουδαιότερα γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά τις ημέρες παρουσίας της Α.Θ.Μ., του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεοδώρου Β΄, στην Ιερά Επισκοπή Μοζαμβίκης (14-19/2/2014), ήταν η προσφορά από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ύστερα από αίτημα του Θεοφ. Επισκόπου Μοζαμβίκης κ.Ιωάννου, αποτμήματος Ιερού Λειψάνου του Αγίου ενδόξου πανευφήμου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου, ιδρυτού της Αλεξανδρινής Εκκλησίας.
Δωρεά λειψάνου του Ευαγγελιστού Μάρκου στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας http://leipsanothiki.blogspot.be/
Η τελετή παράδοσης του Ιερού Λειψάνου στον Προκαθήμενο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αφρικανική γη, έγινε στο τέλος της Πατριαρχικής Θείας Λειτουργίας και της Ακολουθίας των Εγκαινίων του Καθεδρικού Ναού των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, στο Maputo της Μοζαμβίκης, στις 16 Φεβρουαρίου 2014.
Το Ιερό Λείψανο εισόδευσε εντός του Καθεδρικού Ναού και προσκόμισε στον Πατριάρχη, ο Ρωμαιοκαθολικός ιερέας του Maputo, συνοδευόμενος από την πολυμελή νεανική χορωδία της Ρωμαιοκαθολικής Eκκλησίας, η οποία έψαλε υπέροχους δοξολογικούς ύμνους προς τον Θεό. Της πομπής προπορεύονταν η εικόνα του Ευαγγελιστού Μάρκου, έργο του σπουδαίου καλλιτέχνη ζωγράφου-αγιογράφου Διονύση Πάλμα.
Δωρεά λειψάνου του Ευαγγελιστού Μάρκου στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας http://leipsanothiki.blogspot.be/
Αφού το παρέδωσε στα χέρια του Πατριάρχου, ο Μακαριώτατος, εμφανώς συγκινημένος παρέλαβε το Ιερό Λείψανο, το ασπάσθηκε ευλαβικά και ευλόγησε τον λαό εντός του Ιερού Ναού. Στη συνέχεια, ο Ρωμαιοκαθολικός ιερέας ανέγνωσε στην Λατινική γλώσσα το επίσημο ενσφράγιστο βεβαιωτικό γράμμα γνησιότητας του αγίου Λειψάνου, προερχόμενο από Μονή στην περιοχή του Μιλάνο της Ιταλίας.
Το ιερό Λείψανο είχε τοποθετηθεί σε περίτεχνη ασημένια λειψανοθήκη, διακοσμημένη με σμάλτα, κατασκευασμένη στην Αθήνα στο εργαστήριο αγρυροχρυσοχοΐας «Γρηγόρη Κατσακιόρη», ύστερα από οδηγίες του Θεοφιλ. Μοζαμβίκης κ.Ιωάννου.
Μικρό τεμάχιο του Ιερού Λειψάνου του Ευαγγελιστού Μάρκου, παρέμεινε εντός του Καθεδρικού Ναού, το οποίο τοποθετήθηκε σε ειδική ασημένια θήκη εντός ενός νέου ξυλόγλυπτου εικονοστασίου, επάνω στο οποίο τοποθετήθηκε περίτεχνη εικόνα βυζαντινής τέχνης του Αποστόλου Μάρκου, έργο και αυτή του καλλιτέχνη Διονύση Πάλμα.
Ο Μακαριώτατος, μετά το πέρας της επίσημης επίσκεψής του στην Μοζαμβίκη, διαβεβαίωσε ότι θα μεταφέρει το Ιερό Λείψανο στην έδρα του Πατριαρχείου στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, για να το καταθέσει στο σκευοφυλάκιο του Πατριαρχικού Ναού.
Άγιος Μακεδόνιος
Β’ Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης
Ιερός Ναός Τιμίου Σταυρού
Κυπερουντα Κύπρου
(Ιερός Ναός Αγίας Μαρίνας, Παναγίας-Χρυσοσώτηρος και Τιμίου Σταυρού
Η εκκλησία όμως που παρουσιάζει ιδιαίτερο ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον το παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού που διαθέτει ένα από ‘τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία εκκλησιαστικής γλυπτικής’ καθώς και τοιχογραφίες που ανάγονται στα 1521. Το παρεκκλήσι κατέχει μια θέση στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco και έχει μετατραπεί σε μουσείο.)
Ἐκστάς, Μακεδόνιε, τοῦ φθαρτοῦ θρόνου,
Ὑμνεῖς τὸ Θεῖον σὺν Σεραφὶμ καὶ θρόνοις.
Ο Άγιος Μακεδόνιος Β’ από προσβύτερος και σκευοφύλακας της Αγίας Σοφίας, για την ευσέβεια του, στην οποία τον παιδαγώγησε ο θείος του Πατριάρχης Γεννάδιος, κλήθηκε να διοικήσει τον Οικουμενικό θρόνο (496-511), αντί του Πατριάρχη Ευφημίου, που εξορίστηκε στα Ευχάϊτα. Ο λαός έτρεφε μεγάλη αγάπη στο πρόσωπο του. Ο αιρετικός όμως αυτοκράτορας Αναστάσιος ο Δίκορος (491-518), ζήτησε από το Μακεδόνιο ένα γράμμα – που ο Αναστάσιος είχε δώσει στον προκάτοχο του Μακεδονίου, Ευφήμιο, και κατόπιν αυτός το είχε δώσει στον Μακεδόνιο – με το όποιο διαβεβαίωνε ίδιογράφως, ότι θα τηρήσει απαραχάρακτα τα δόγματα της Εκκλησίας. Διαβεβαίωση που καταπάτησε βάναυσα. Ο Μακεδόνιος αρνήθηκε να του το δώσει και ο Αναστάσιος εξοργισμένος τον κατέβασε από το θρόνο, και τον εξόρισε πρώτα στη Χαλκηδόνα και έπειτα στα Ευχάΐτα. Αλλά λόγο των επιδρομών των Ούννων στον Πόντο, κατέφυγε στη Γάγγρα, όπου και πέθανε το 517 μ.Χ. Αναδείχτηκε αληθινός επίσκοπος, υπέρμαχος της Ορθοδοξίας και της Εκκλησίας απέναντι στις αυτοκρατορικές αυθαιρεσίες.